Trong cộng đồng LGBT, cụm từ “come out” không còn xa lạ, nhưng liệu bạn đã hiểu đúng về nó? Come out trong LGBT là gì, tại sao hành động này lại mang ý nghĩa lớn đến vậy với những người thuộc cộng đồng đa dạng giới và xu hướng tính dục? Trong bài viết này, hãy cùng Cốc Cốc tìm hiểu rõ khái niệm “come out”, những cung bậc cảm xúc đằng sau nó, cũng như lý do vì sao đây là một bước ngoặt quan trọng trong hành trình sống thật của mỗi người.
Nội dung chính
Come out trong LGBT là gì?
Come out là gì? Come out hay coming out là cụm từ quen thuộc trong cộng đồng LGBTQ+, dùng để chỉ hành động hoặc quá trình một người công khai xu hướng tính dục, bản dạng giới hoặc cách thể hiện giới của bản thân với người khác. Đó có thể là gia đình, bạn bè, đồng nghiệp hoặc cả xã hội.
Theo tổ chức Planned Parenthood Trung tâm thông tin về sức khỏe tình dục tại Hoa Kỳ, come out là một hành trình đòi hỏi rất nhiều dũng cảm. Trước khi đưa ra quyết định sống thật với chính mình, nhiều người phải vượt qua nỗi lo bị kỳ thị, từ chối hoặc gặp bất lợi trong cuộc sống.
Giải nghĩa các thuật ngữ về giới tính cơ bản
Để hiểu rõ hơn come out trong LGBT là gì, bạn cần nắm vững các thuật ngữ cơ bản dưới đây:
- Xu hướng tính dục (Sexual Orientation): Là sự hấp dẫn về cảm xúc hoặc thể chất mà một người cảm nhận với người khác ví dụ: dị tính, đồng tính, song tính…
- Bản dạng giới (Gender Identity): Là cảm nhận nội tâm của một người về giới tính của chính họ họ thấy mình là nam, nữ, cả hai hoặc không thuộc giới nào cả.
- Thể hiện giới (Gender Expression): Cách một người thể hiện giới tính của mình ra bên ngoài qua trang phục, cử chỉ, kiểu tóc… Thể hiện giới có thể trùng hoặc khác với bản dạng giới.
- Vai trò giới (Gender Role): Là những mong đợi xã hội dành cho một giới nhất định chẳng hạn: đàn ông phải mạnh mẽ, phụ nữ phải dịu dàng.
- Giới tính sinh học (Biological Sex): Được xác định bởi các yếu tố sinh học như bộ phận sinh dục, hormone và nhiễm sắc thể. Đây là căn cứ để phân loại giới tính nam, nữ hoặc liên giới tính.
Nguồn gốc của come out trong LGBT là gì?
Nguồn gốc của “come out” trong LGBT bắt đầu từ cộng đồng đồng tính nam tại Mỹ vào cuối thế kỷ 19. Theo Giáo sư Abigail Saguy (Đại học UCLA), cụm từ “coming out” ban đầu không mang ý nghĩa công khai giới tính, mà được dùng để chỉ việc gia nhập vào cộng đồng gay. Thuật ngữ này được mượn từ “văn hóa ra mắt” (debutante culture), nơi các cô gái trẻ được giới thiệu với xã hội như một dấu mốc trưởng thành.
Tuy nhiên, do sự kỳ thị nặng nề từ xã hội thời đó, nhiều người đồng tính buộc phải che giấu xu hướng thật sự và sống như một người dị tính. Họ được gọi là “in the closet” ám chỉ việc sống kín, không dám công khai bản thân. Việc come out khi ấy là một điều đầy rủi ro, dễ dẫn đến bị phân biệt đối xử, cô lập, thậm chí mất việc hoặc gia đình.
Đến những năm 1980, các phong trào đấu tranh vì quyền LGBT lan rộng, kêu gọi mọi người “Come out, come out, wherever you are”. Cụm từ “come out” từ đó mang ý nghĩa mới: hành động dũng cảm sống thật với bản thân và công khai bản dạng giới, xu hướng tính dục. Đây là bước ngoặt quan trọng giúp cộng đồng LGBT được nhìn nhận và tôn trọng nhiều hơn trong xã hội hiện đại.
6 bước trong hành trình come out: Không chỉ là một lần công khai
Come out hay công khai xu hướng tính dục và bản dạng giới, không phải là một sự kiện diễn ra duy nhất trong đời. Với nhiều người thuộc cộng đồng LGBT, hành trình này có thể lặp lại nhiều lần, ở những thời điểm khác nhau, với những người khác nhau. Từ gia đình, bạn bè đến môi trường học tập hoặc làm việc.
Giai đoạn 1: Mơ hồ về bản thân (Identity confusion)
Ở bước đầu tiên của hành trình come out, nhiều người bắt đầu nhận thấy mình có cảm xúc hoặc sự thu hút với người cùng giới, nhưng chưa thể hiểu hoặc chấp nhận điều đó. Cảm giác lo lắng, mơ hồ, thậm chí hoang mang thường xuất hiện họ có thể tự hỏi: “Liệu mình có phải là gay/lesbian không?”
Trong giai đoạn này, nhiều người cố gắng lý trí hóa cảm xúc và phủ nhận xu hướng tính dục của mình. Họ có xu hướng kìm nén tình cảm với người cùng giới, không chia sẻ suy nghĩ thật với ai, và âm thầm quan sát xung quanh để tìm câu trả lời.
Một số biểu hiện thường gặp:
- Bắt đầu nghi ngờ hoặc tự chất vấn bản thân về giới tính và xu hướng tính dục.
- Nhận ra bản thân có hành vi/thái độ gợi nhắc đến một bản dạng đồng tính.
- Tránh phát triển cảm xúc với người cùng giới, cố gắng kiểm soát hoặc phủ nhận.
- Tâm lý mâu thuẫn, giằng xé nội tâm thường âm ỉ kéo dài.
Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm cho đến khi họ thấy những người khác dũng cảm sống thật, từ đó gieo mầm hy vọng cho hành trình đi tiếp.
Giai đoạn 2: So sánh bản sắc (Identity comparison)
Ở giai đoạn này của quá trình come out, một người bắt đầu thừa nhận trong lòng rằng mình có xu hướng đồng tính, nhưng vẫn chưa hoàn toàn chấp nhận hoặc sẵn sàng sống thật với thế giới bên ngoài. Họ có xu hướng tìm đến những môi trường thân thiện hơn, nơi có sự xuất hiện của người cùng cộng đồng để tìm kiếm sự đồng cảm và quan sát bản thân thông qua người khác.
Tuy nhiên, nỗi sợ bị phán xét vẫn còn rất lớn. Nhiều người vẫn duy trì mối quan hệ khác giới như một cách “ngụy trang”, và tự trấn an rằng những kết nối đồng tính chỉ là bạn bè thân thiết. Điều này dễ khiến họ rơi vào cảm giác mâu thuẫn, tội lỗi và không thuộc về.
Một số biểu hiện điển hình trong giai đoạn so sánh bản sắc:
- Soi chiếu bản thân với người khác trong cộng đồng LGBT để tự hiểu mình.
- Cảm thấy cô lập, không phù hợp với xã hội xung quanh.
- Chọn sống kín tiếng, chưa dám chia sẻ danh tính thật.
- Tìm kiếm mối liên kết với người có hoàn cảnh tương tự.
- Thường tạm gán cho mình là “bisexual lưỡng tính” như một bước chuyển nhẹ nhàng.
Đây là giai đoạn nhiều người cảm thấy chịu đựng nhiều hơn là chấp nhận, nhưng cũng chính là bước ngoặt quan trọng để dần tiến gần đến sự thật và sự tự do trong bản dạng cá nhân.
Giai đoạn 3: Ranh giới chấp nhận bản sắc (Identity tolerance)
Bước sang giai đoạn 3 trong quá trình come out, nhiều cá nhân đã bắt đầu chấp nhận rằng mình có thể là người đồng tính. Không còn hoang mang như trước, họ cảm thấy phần nào rõ ràng hơn về bản thân, đồng thời bắt đầu tò mò và quan tâm đến cộng đồng LGBT xung quanh.
Đây là giai đoạn đánh dấu sự chuyển mình tích cực: cảm giác cô đơn dần giảm bớt, thay vào đó là nhu cầu tìm hiểu, kết nối và gia nhập vào những nhóm, không gian an toàn nơi họ có thể là chính mình.
Biểu hiện thường thấy trong giai đoạn chấp nhận bản sắc:
- Có niềm tin ngày càng rõ ràng rằng mình là gay hoặc lesbian.
- Sẵn sàng khám phá cộng đồng LGBT, dù ở mức độ nhỏ ban đầu.
- Nếu được đón nhận tích cực, họ có xu hướng bước tiếp sang giai đoạn kế tiếp.
- Tuy nhiên, nếu gặp phải phản ứng tiêu cực hoặc bị phủ nhận, họ dễ rơi lại vào hoài nghi, thậm chí quay trở lại giai đoạn trước.
Đây là một giai đoạn “giao thoa”, giữa nỗi sợ và hy vọng, giữa ẩn mình và sống thật. Và chính sự đón nhận của những người xung quanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cá nhân đó có tiến thêm một bước hay không.
Giai đoạn 4: Chấp nhận bản sắc hoàn toàn (Identity acceptance)
Ở giai đoạn này, cá nhân hoàn toàn chấp nhận mình là người đồng tính. Họ cảm thấy rõ ràng về bản thân, không còn phủ nhận hay nghi ngờ. Song song đó, họ bắt đầu cởi mở hơn trong việc chia sẻ với bạn bè, người thân và thể hiện bản dạng qua phong cách ăn mặc, giọng nói hay cử chỉ.
Tuy nhiên, nếu môi trường không an toàn, họ vẫn có thể lựa chọn giữ kín danh tính để tránh tổn thương. Họ cũng có xu hướng tránh xa những mối quan hệ không chấp nhận LGBT nhằm bảo vệ bản thân.
Dấu hiệu điển hình:
- Tự tin với xu hướng tính dục.
- Mở lòng với người thân cận.
- Thể hiện rõ bản dạng giới qua vẻ ngoài.
- Biết giữ khoảng cách với môi trường thiếu an toàn.
Giai đoạn 5: Hãnh diện (Identity pride)
Ở giai đoạn này, cá nhân đã gắn bó sâu sắc với cộng đồng LGBT và cảm thấy tự hào về bản dạng giới của mình. Họ chủ động xây dựng các mối quan hệ trong cộng đồng, có xu hướng kết nối nhiều hơn với những người đồng cảm và cùng trải nghiệm.
Cùng với sự hòa nhập là tinh thần bảo vệ cộng đồng, sẵn sàng lên tiếng trước các hành vi kỳ thị hay bài xích LGBT. Sự tự tin cũng được thể hiện rõ qua phong cách ăn mặc cá tính, phá cách như một tuyên ngôn sống thật và tự do.
Biểu hiện thường thấy:
- Tự tin, dám thể hiện bản thân qua ngoại hình và thái độ.
- Cảm thấy trách nhiệm trong việc bảo vệ cộng đồng LGBT.
- Dễ nhạy cảm và phản ứng mạnh với định kiến dị tính áp đặt.
- Thể hiện sự tự hào qua các hoạt động cộng đồng, mạng xã hội hoặc phát ngôn công khai.
Đây là giai đoạn mà niềm tự hào cá nhân gắn liền với sự đoàn kết tập thể, thúc đẩy hành động tích cực vì sự bình đẳng giới trong xã hội.
Giai đoạn 6: Hành trình trọn vẹn sau đó (Identity synthesis)
Đây là giai đoạn cuối cùng trong quá trình come out, khi cá nhân không còn cảm thấy cần phải đấu tranh hay chống đối xã hội. Họ đã đạt đến trạng thái hòa nhập sâu sắc, không còn chia rẽ giữa “tôi” và “họ”, mà cảm thấy mình là một phần tự nhiên của thế giới.
Các mối quan hệ cũng trở nên đa dạng hơn bao gồm cả những người bạn dị tính thấu hiểu và tôn trọng bản dạng thật. Lúc này, việc thể hiện xu hướng tính dục không còn mang tính “khẳng định”, mà đơn giản là một phần rất đỗi bình thường của bản thân.
Biểu hiện rõ nhất ở giai đoạn này:
- Không còn cảm giác giận dữ hay căng thẳng với xã hội.
- Giao tiếp hài hòa với cả người trong và ngoài cộng đồng LGBT.
- Không cần “bảo vệ bản thân” chỉ sống đúng và tự nhiên.
- Tự hào về bản thân mà không cần chứng minh điều gì với ai.
Đây là đích đến của một hành trình dài: bình yên, chấp nhận và sống thật một cách nhẹ nhàng.
Câu hỏi thường gặp?
Cách come out với gia đình như thế nào?
Theo chuyên gia trị liệu Jin S. Kim (MA), trước khi come out, bạn cần cân nhắc kỹ bối cảnh gia đình: văn hóa, tôn giáo, phong cách sống và cách cha mẹ từng phản ứng với người LGBT.
Ngoài ra, bạn nên tham khảo các câu chuyện thực tế để hiểu cách người khác đã vượt qua hành trình này. Dưới đây là một số bước gợi ý giúp bạn chuẩn bị tốt hơn:
- Đánh giá mức độ chấp nhận của cha mẹ với LGBT.
- Chọn cách chia sẻ phù hợp: trực tiếp, viết thư, hoặc nhắn tin.
- Tìm người hỗ trợ tinh thần: bạn thân, anh chị em, người đáng tin cậy trong gia đình.
- Chọn thời điểm thích hợp, không cần kể hết ngay từ đầu.
- Chuẩn bị tâm lý cho phản ứng tiêu cực, nếu có.
Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng sự an toàn và sức khỏe tinh thần của bạn luôn là ưu tiên hàng đầu trong bất kỳ hành trình come out nào.
Việc chấp nhận xu hướng tính dục của người LGBT và LGBTQ đem lại lợi ích cho họ như thế nào?
Một nghiên cứu quy mô lớn từ The Trevor Project tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên LGBTQ vừa công bố kết quả đầy hy vọng:
Chỉ cần có ít nhất một người lớn chấp nhận, nguy cơ tự tử ở thanh thiếu niên LGBTQ giảm đến 40%.
Khảo sát được thực hiện với 34.808 thanh thiếu niên LGBTQ tại Hoa Kỳ, là một trong những khảo sát toàn diện nhất về sức khỏe tâm lý của nhóm đối tượng này.
Điều đáng mừng là:
- Trong số những bạn đã come out với gia đình, có tới 79% nhận được sự chấp nhận.
- Đây là con số tích cực, thể hiện tác động to lớn của tình yêu thương và sự ủng hộ trong gia đình đối với sức khỏe tinh thần của người trẻ LGBTQ.
Với kết quả này, một lần nữa có thể khẳng định:
Chấp nhận không chỉ là sự tử tế mà còn là cứu rỗi.
Sự thấu hiểu và đồng hành từ gia đình, thầy cô, người lớn xung quanh là yếu tố sống còn để các bạn trẻ LGBTQ được sống thật, sống khỏe và sống hạnh phúc.
Cốc Cốc hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm come out trong LGBT là gì và hành trình sống thật của người thuộc cộng đồng LGBT. Việc trang bị kiến thức không chỉ giúp bạn mở lòng hơn, mà còn trở thành một điểm tựa tinh thần quan trọng nếu người thân hay bạn bè của bạn đang trải qua quá trình này. Sự thấu hiểu và ủng hộ luôn là món quà lớn nhất.
